 |
|
|
 |
 |
 |
 |
|
 Sedîq Þernexî
Ev roj, ku hemû saziyên kurdî li ser hevdeng bûn da ku bibe roja zimanê Kurdî, di naverokê de gelek wateyan li xwe digire, di serî de ku gelê Kurd wekî gelên din, xwedan þaristaniyeteke kevnar e, ku vedigere beriya bêtir ji du hezar salan, bi awayekî ku zimanê wî ji nivîsîna Bizmarî ya kevin di dema Mîdîyan de û piþt re di hemû serdemên din yên þaristanî de, ku têde zimanê xwe yê taybet parast û bi wê rêkê: wêje, hizir û raman, felsefe û têgehên xwe derbarê afirnadin, ciwanî û piþt re olên asmanî veguhezt, heta ku ev ziman bû hilgirê hemû nirxên mirovatiyê ji hêla têgehiþtinê ve.
|
|
Bixwîne... Gotar |
|
 |
 |
 |
 |
|
|
|
|
|
|
 Ji nûtirîn weþanên (Weþanxaneya Ramîna), romana “METROYA HELEBÊ” ye. “METROYA HELEBÊ” ya romanivîsa Kurd a ji Efrînê (Meha Hesen) e. Ji aliyê lêkoler û wergêr (Xalid Cemîl Mihemed) ve, ji Zimanê Erebî, hatiye wergerandin bo Zimanê Kurdî (Kurmancî) û ji 300 rûpelên mamnavend pêk tê. Yekemîn çapa romana “METROYA HELEBÊ” bi Zimanê Erebî, li jê navnîþana (مترو حلب), sala 2016yan, ji aliyê li Weþanxaneya El-Tenwîr, li Beyrûtê, hate çapkirin û belavkirin. PUXTEYA “METROYA HELEBÊ”: Romana “METROYA HELEBÊ”, behsa çîroka (Sara) dike. Ew keça ku ji niþkê ve jê re tê gotin, xaltîkeke wê bi navê (Emîne) li Parîsê dijî û dixwaze di zûtirîn dem de wê bibîne. Piþtre (Sara) ji Helebê diçe Parîsê, lê dibîne (Emîne)ya tûþbûya penceþêrê, di rojên xwe yên dawî de ye, êdî bîranînê xwe jê re tomar dike û (Sara) jî wan bîranînan di du pirtûkan de dinivîse: “Du pirtûk li cem min hene, di wan de dinivîsim: Pirtûka Xewnan, ji bo ez bawer bikim li Parîsê me. Pirtûka Cengê, ji bo bê bîra min ku ne li Helebê me. Gelek caran, di xewnan de dibînim ez li Helebê me. Lê di xewnên Parîsê de, bi piranî, hest dikim di nav þer de me. Her bi bihîstina terqînekê, nikarim dîmenên ku digirine ser min dûr bixim.” |
|
Bixwîne... Berhemên Nû |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Nûçe: Vekirina Dibistaneka Kurdî li bajarê Kiel |
|
 Li bakurê Elmanyayê-Kiel, Dibistaneka Kurdî bi navê Niþtiman hate vekirin. Damezrêner û birêveberê Dibistana Niþtiman birêz (Pêþtiwan Seyid Reûf) e. Du mamosteyên xwebexþ, xatûn Kwîstan Hacî Fayeq bi zaravayê Soranî û birêz Husên Taha Hirorî bi zaravayê Kurmancî, wê zarokan fêrî xwendin û nivîsandinê bikin. Wane bi Alfabeya tîpên aramî wê bên dan. Dibistan di destpêkê de tenê bi yek polê wê dest bi kar bike. Em wek Komeleya Kurdî-Elmanî li bajarê Schleswig (Kurdisch-Deutscher VereinSchleswig-Flensburg e.V.) destxweþî û piþtgiriya xwe ji bo evî karê pîroz diyar dikin û bi evê ragehandinê daxwaz ji xelkê me yê Kurd li bajarê Kiel û derdora wê dikin ko zarokên xwe ji bo evê Dibistanê biþînin û xwedî li parastina zimanê Kurdî derbikevin. |
|
Bixwîne... Nûçe |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Daxuyanî: Daxuyaniya YNRKS Derbarî roja rojnamegeriya Kurdî û derbasbûna 125 salan li ser damezrandina wê |
|
 Ji dehên salan ve, û li seranserî Kurdistanê, bi her çar parçeyên xwe ve, salane, roja bîst û dudwê meha Nîsanê wekû Roja Rojnamegeriya Kurdî, hatiye destnîþankirin û bi navkirin, ew jî weke rêzgirtinekê û bilind nirxandinekê ji wî karê gelekî hêja û dîrokî re, yê ku Mîr Miqdad Midhet Bedirxan pê rabibû, bi derxistin û weþandina yekemîn rojnameya Kurdî, û bi zimanê Kurdî, bi navê Rojnameya ”Kurdistan”, li bajarê Qahîrê, paytexta Misrê, di roja 22.04.1898an de; û li piraniya bajar û herêmên Kurdistanê belavkiribû, digel ku, di wê serdemê de derfet gelekî kêm û hindik bûn, û rewþ û merc jî gelekî sext û zehmet bûn, rê û alavên ragehandin û çûn û hatinê jî gelekî hindik û bi zehmetî bûn, û gelek dem dixwarin; di wê serdemê de, firoke kêmbûn, posta bi lez tunebû, ne Radyo, ne televizyon, ne Internêt, ne jî E-Mail û Feysbûk û hemerengên wan ên din, nebûn. |
|
Bixwîne... Daxuyanî |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: PEYMANA LOZAN Û SED SAL JI ÇEWSANDINÊ |
|
 EBDULBAQÎ HUSEYNÎÎsal sed sal li ser peymana Lozanê derbas dibe, wek tê zanîn, di roja 17.05.1639 an de, bi peymana ”Qesra Þîrîn” ve, Kurdistan bû du beþ. Beþek ji axa welatê me çû ji Îranê re û beþek jî Osmanîyan ji xwe re girt. Di 24.07.1923 an de jî, bi peymana ”Lozan”ê, dewletên cîhanê durûtî kirin û ji bo berjewendîyên xwe, kurd kirin qurban. Kurdistan di navbera Îran, Iraq, Sûrîyê û Tirkîyê de dan perçekirin, û di encama peymana Lozanê de welatê me Kurdistan bû çar perçe. Ji roja îmzekirina peymana Lozanê ve heya îro, netewa Kurd bi deh caran leqî komkujîyan hatiye. Bi sedhezaran Kurd bi rengekî hovane hatine kuþtin û ji ser axa xwe hatine surgûnkirin. |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Nûçe: ”Pênûsa Nû” hejmara (103) derket!.. |
|
 Hejmara 103 ya ‘’Pênûsa Nû’’, hejmareke tijî nivîs û berhemên cûrbecûrin. Hûn dikarin gelek berheman di warê; Nerîn û gotar, Ziman, Dîrok, Lêkolîn, Hevpeyvîn, Wergerandin, Çîrok, Folklor û Helbestan jî bixwînin. Di vê hejmarê de, nivîs û berhemên 20 nivîskar û helbestvanî hatiye weþandin. Naverok Nivîsara sereke: - Peymana Lozan û sed sal ji çewsandinê / Ebdubaqî Huseynî Nerîn û Gotar: - Mele Ehmedê Namî û þevbiwêrkên Qudûrbegê/ Keça Kurd - Nexþeya Sûrî ya nû / CanKurd - Agahî / Merwan Mustefa - Zanyar di rû tirsê de li rojavayê kurdistanê/ Rêber Hebûn |
|
Bixwîne... Nûçe |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Ez û Pirtûka: Cizîra Binxetê û Jiyana Rewþenbîrî |
|
 Konê Reþ Di serê vê heyva Nîsanê de/ 2023, pirtûkek min ya nû bi navê ( Cizîra Binxetê û Jiyana Rewþenbîrî), di çapxaneya Mîran de, bi çapeke taybet li Qamiþlo hatiye çap û belavkirin. Ev pirtûka min li ser zîlana du beþan digere, beþê sereke; erdnîgarî, dîrok û jiyana rewþenbîrîye li Cizîrê ye û beþê din; çend gotar û danasînên ku li dor parastina ziman û rewþenbîriya kurdî ne.. Min ev pirtûka xwe diyarî van lehengên pêþeng kiriye: "Ez vê pirtûka xwe diyarî canê van lehengên pêþeng di warê ziman û rewþenbîriya Kurdî de dikim; Mîr Celadet Alî Bedirxan, Mîr Dr. Kamîran Alî Bedirxan, Cegerxwîn, Osman Sebrî, Qedrî Can û tev hevalên wan.. Û herweha gurzek Nêrgizên Buharî ji wan kesên ku di vî warî de kar û xebatê dikin, pêþkêþî dikim". Û di pêþgotina vê pirtûka xwe de wiha dibêjim: |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
 Rêber HebûnMa em li pêþ sawêrbûna civakê ne, ma em dikarin bêjin ku civak ew sawêreke di hiþên me de, ma hebûnek jêre heye?! Em nîþanên takekesî bi gelek tiþtan ve dibînin , li pêþ me biservediçin, mirov li dijî wan derdikeve, tevî ku me civakê mîna hêzekê bi rêya mirovê takekes dîtibû, qet çênabe em wê bi pergalê takekesên cudatemen û alî bibînin, di nav girtinheviyên ku dizên û ranawestin de, ji ber vê em wan deziyên tevderabasbûyî û di jiyanê de ne li hev dibînin, yê ku di çarçoveyê bîrdoziyeke sînordar de naye qalibkirin, ji ber ku dikeve di perwaza belavkirina gotinan û veþartina niyazan de, ji ber ku armanca girtinheviyan û binema civakê li ser ramana zeftkirin û serdestbûnê hatiye damezrandin, yê desthilata serwer ji bo dûrxistina berbozan pêktîne, |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Zanîngeha Rojava û Tezeke Nû li Dor Berhemên Min |
|
 Konê Reþ Berî 4 salan Semîra Mistefa qutabiya ( Zanîngeha Rojava/ Beþa Ziman û Wêjeya Kurdî), teza xwe li dor min bi navê: ( Min Konê Reþ Evîndarekî Welat Dît), pêþkêþî mamosteyên xwe di Zanîngehê de kir û bi pileyeke baþ teza wê hat pejirandin. Sala derbasbûyî 2022, Sîlva Þêxê jî ev teza xwe bi navê: ( Çîroka Nivîskarekî Ziman û Çanda Kurdî; Konê Reþ), ji zanîngehên Zanîngehê re pêþkêþ kir, teza wê jî bi pileyek zor baþ hat pejirandin. Sîlva Þêxê jî di pêþgotina teza xwe de wiha dibêje: (..Kêfxweþ dibim ku min karîbû çîroka nivîskar, helbestvan û heskerekî ziman û çanda kurdî bi xwendekaran bidim nasîn. Herwiha di riya hevpeyvîn, çavpêketin û xwendina pirtûkên nivîskar û helbestvan (Konê Reþ) re, evê ku xema wî her dem di xizmeta Kurd û Kurdistanê deye, min keda wî, di riya nivîs û helbesên wî de bi we daye naskirin. Konê Reþ; ev ê ku bi hewildan û berdewamiya xwe a dor 40 salî xizmeta ziman û çanda gelê xwe kiriye û dike.. |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Pêþengê hunerê netewî (1948-1989). |
  Nizar YosifNasnameya hunermend ya hunerî, beþek ji nasnameya çandî ya civaka ku ew beþek jê ye. Hunermendê bi bandor nîþanê girêdanê ye di navbera wan de, ji ber vê yekê, nasameya çandî bandora xwe li warên cihêreng ên jiyanê heye. Têkiliya mirov ya spehîtayî bi zemînê re, mijara taybetkirî ya hunerê ye, û peywira (mohme) wî wênekêþiya hunerî ya cîhanê ye. Têkiliya hunermend bi rastiyê re û rûbirû bi ciwaniyê ve, sedemin ku hunermend hilgirê nazikiyan û barkêþê spehîtayê be, her dem bi verêj û çîkirinan derdorê xwe dixemilîne, di navenda her karê hunerî de ye. Jiyan bi kar û barên xwe ve, mijara hunerê ye, li ser hunermend serdeste. |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Helwestek ji wefadariya Barzaniyê nemir beramber Þehîdê Fermande Mihemed Hesen Bacilorî. |
|
 Bedel BacilorîPiþtî þehîdbûna babê min bi çend heyvekan, li sala 1984an, li dervera Silîvana li Rojhilatê Kurdistanê min seredana rêzdar Mesûd Barzanî kir. Cinabê wî pirsyar ji min kir, got: Tête bîra te li sala 1978an dema bîvelerzê(erdhej) li bajarê Tebes Gulþen daye? Min gote wî belê li bîra min tê. Cinabê wî got ez li welatê Emrîka bûm li dev Barzaniyê nemir ku wî demî yê nexweþ bû, çareseriya wî dihate kirin. Cinabê wî gotî: Em li pêþ televizyonê bûn, me guhê xwe dida deng û basan… demekê gotî ku bîvelerzê li îranê li bajarê Tebes Gulþen daye. Nêzîkî 25000 hezar kesan yêt hatîne kuþtin. Bihîstina vî deng û basî Barzanî zor nereht kir. Gotî: Ya rebî Mihemed Hesen Bacilorî û malbata wî diparastî bin. Ew du sal û nîv bûn ku mala me li bajarê navbirî bû. |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
Boniye-Suad Cegerxwîn
Rêber Hebûn
Hiþmend Þêxo
Rêber Hebûn
Di dîroka / 4 / 5 / 2023an de bi vexwendina Malbenda Helebê ya Rewþenbîrî û bi beþdarbûna hejmarek ji nûnerên partiyên siyasî yên kurdî û komeleyên civakî û saziyên ragihandinî û hejmarek Ji medyekar , rewþenbîr û kesayetiyên welatparêz Mamoste Hiþmend Þêxo Endamê Komîta Navendî ya "Partiya Demoqrat a Pêþverû ya Kurd li Sûriyê" Waneyek bi zimanê kurdî di derbarê "Rojnameya Kurdistan û Rojnamegeriya Kurdî" de li parêzgeha Helebê pêþkêþ kir.
Birahîm Qasim
Mahir Hesen
Nivîsgeha rêzanî ya "Partiya Demoqrat a Pêþverû ya Kurd li Sûriyê" civîna xwe li darxist. Di karnameya civînê de hejmarek ji mijarên rêzanî û rêxistinî hene : 
Idrîs Hiso 
Bavê Zozanê
Mustefa Reþîd
Dr.phil.Ebdilmecît Þêxo
Di dîroka / 26 / 3 / 2023an de li taxa Eþrefiyê û li ser daxwaza hevbeþ a rêxistinên herdu partiyên "Pêþverû , Yekîtî" li Helebê sekinek piþtgîriyê bi xudiyên me yên li Efrîn û Cindirêsê û pakrewanên agirê newrozê re bi rêve birin.
Hesen Xalid
Bavê Zozanê
Nizar Yosif
Birahîm Qasim
Ezîz Xemcivîn