 |
|
|
 |
 |
 |
 |
|
Nûçe: ”Pênûsa Nû” hejmara 108an |
 Hejmara 108 ya ‘’Pênûsa Nû’’, Hejmareke tijý̂ nivý̂s û berhemên cûrbecûrin. Hûn dikarin gelek berheman di warê; Gotar û Nerý̂n, Ziman, Dý̂rok, Lêkolý̂n, Folklor û Helbestan jý̂ bixwý̂nin.. Naveroka hejmarê: Nivîsara sereke: - Çi ji rewþenbîrê kurd – di vê dema nazik de- tê xwestin? / Ebdulbaqî Huseynî. Gotar û Nerîn:- Dema nivîskarê kurd di navbera rexne û êrîþê de winda dibe! / Dr. Mahmûd Abbas. - Çima nivîskarê kurd bi zimanê erebî dinivîse? / Ebdulbaqî Huseynî. - Totelîter derxistkerên aloziyan in! / Rêber Hebûn. - Ji Dîroka çewsandina jinê / Emîna Emer (Keça Kurd). |
|
Bixwîne... Nûçe |
|
 |
 |
 |
 |
|
|
|
|
|
|
Gotar: HIRÇEK LI SER KUJER XWE DIGRÎ |
|
 Zagros osman
Þeva bûrî min di xewna xwe de Hirçek dît, Gewdê wî bi qasî ê Fîlekî Taylendî bû, Serê wî ji ê Gayekî mestire bû, Sinbêlê wî ji Pirça Nêrîyekî pantir û dirêjtir bû, Hirçê me ji Sêrkê reviya bû, daketibû Kolana Tik Tokê bi Kurdî dipeyivî, qala siyaset û miyasetê dikir, ji naveroka Mijara wî xuya bû ku ew ji hêla Hirçên selefî ye, min baþ li Gotara wî guhdarî kir, min dît Hevalê me xwe berda kur û dûr, wek ku rê xweþ dike da ku a dilê xwe bibêje, Dostikê me ji Sêrkê reviya ye ne ji bo rizgar bibe, lê ji bo Bêhiþ û Kawikan bixapînê taku dijberiya Israîl bikin û piþtivaniyê bidin Filestîniyan.
|
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Kurd di navbera welatparêzî û neteweperweriyê de |
|
 EBDILBAQȊ ELȊ
Mirov bixwe heyinekȋ civakiye, di nava komelgihekê de ji dayik dibe, ȗ tê afirandin, ȗ di nava wê de dijȋ ȗ bi derdora xwe re dikeve têkilȋ ȗ pêwendiyan, bi wê komelgehê ve tê girêdan ȗ ew xwe pê dibȋne.
Wek tê gotin mirov kurê jîngeha xwe ye, jîngeha ku mirov hembêz dike wȋ bi teybetmendiya xwe çap dike, mora xwe li ser jiyana wȋ dide, mirov bi jîngeha xwe ve tê girêdan, dibe hêmanek ji jîngeha xwe.
Ango girêdan "ayidiyet" pêwȋstiyeke civakȋ xweristiye, pêdivȋyeke hebȗniye ji jiyana her kesekȋ re, mirovatiya xwe ji hebȗna xwe di nava komekêde werdigire, ev girêdan weke nasname ji mirov re tê naskirin. Lê gelo girêdan "ayidiyet" çi ye, û nasname çi ye?.
|
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Lêkolîn: Rola kovara (Ronahî) di pêþketina çand û çapemeniya Kurdî de.. Xelek:16 |
 Dr.Phil.Ebdilmecît ÞêxoHelbest di (Ronahî) de,hejmar (25,26,27,28). 1-Merþa Tîpan (Hisênê Emîn),hej.25 .2-Hisênê Emîn(Cegerxwîn),3-Bihar(?)4-Reya Teze(Qedrî Can),5-Zozan(Jandar Mîrzango),hej.26. 6- Hey felek(Cegerxwîn),7-Ey dewlemendê serbilind (C.A.B.),hej.27. 8-Bi kurtî jîna min (Cegerxwîn),hej.28. Hisênê Emîn Merþa Tîpan bi (12) malikan nivisiye: |
|
Bixwîne... Lêkolîn |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Dostaniya herdu gelan (Kurd û Ermenî).. Zabêl Ez Ermenî Me! |
 Hacî Kardoxî
- Serpêhatî û jiyana Sarkîsê Kêvo wek filmê Rambo ye! - Di romana ZABÊl de em dibînin ku çiqas zilmû zordarî li milletê Ermenî hatiye kirin! - Rizgarbûna Sarkîsê Kêvo wek mucîze ye ku ji nav keriyên gurên har xilas bûye. Îro min romana ZABÊL, Ez Eemenî me ku nivîskar Ezîz Xemcivîn pêþkêþî me xwendevan kiriye bi dawî anî. Roman ji aliyê weþanxaneya SÎTAV ê ve hatiye çapkirin û ji 159 rûpelan pêktê. Di romanê de bi dehan serpêhatî henin. Roman bi zimanekî wejeyî, herîkbar ku xwendevan bi hêsanî têdigehî hatiyenivsandin. |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Çîrok: Kabîneya dawî ya li trênê.. |
|
 Dostoyevskî*Wergerandin: Mahîn Þêxanî.*
Her sal dê û bavê Martin ew bi trênê
dibirin ba dapîra wî da ku piþûdana havînê derbas bike. Paþê wî dihêlin û roja
din vedigerin.
:Vêca di salekê ji wan re got
Ez niha mezinim..?. îsal bi tena serê xwe ezê herim ba dapîra
xwe.
Dê û bav piþtî gengeþeke kurt li hev
kirin. Û va ye, di roja destnîþankirî de, li ser rawestgehê radiwestin û hin
fermanan jê re dubare dikin ... û ew xwe ufkufî dike ...
Min hezar carî ji we bihîstiye ..!.
berî ku trên biçe bi demekê :
Bavê wî nêzîkî wî bû û di guhê wî de piste girin, heke tû
bitirse an nexweþ bibe ev ji bo te ye." Wî tiþtek xiste bêrîka zarokê xwe"
.
|
|
Bixwîne... Çîrok |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Eger Kafka nebûya…? |
 Tengezar MarînîMilena Jesenisska li dor berhemên Kafka weha dibêje: „Rast, tazî û bi êþ, tije tinazên hiþk û dîtina hestiyar a mirovekî, gerdû ewqas zelal dît, ku nekaribû xwe ragire û neçar ma dimire"Kafka di 3.7.1883an li Prag, ji bav û dêyeke cihû jidayîk bû. Wate ew endamê 2 mînoreteya bû, Cihû û elman. Ew zaroyê mezin yê malbatê bû. Bav û dêya wî demên dirêj li firoþgeha xwe dibuhurandin, wî û 3 xwiþk xwe bêhtir demên xwe li malê bi ser de dibirin. Bavê Kafka jî mirovekî cirnexweþ û hiþk bû, weha jî kartêkirineke neyênî li zaroyên xwe kir. Ev di nameya Kafka ji bavê wî re, diyar dibe, ka ew bavekî çendî despot û zulumkar bû. Bavê wî dixwest kurê wî di xwendinê de jêhatî be, lê di daxwazên xwe hiþk bû, lewra kêþe di navbera kur û bêv de peyde dibûn. |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Lêkolîn: Rola kovara Ronahî di pêþketina çand û çapemeniya Kurdî d Xelek:15 Helbest di (Ronahî) de Hejmar(19.20.21.22.23.24 ) |
 Dr.Phil.Ebdilmecît ÞêxoEm kanin di hejmara (19) an de helbestên1- Cegerxwîn(1-Xanim tu dizanî.2-Dîlber .3-keç).2-Osman Sebrî(1-Berdiliya Mihokê) bixwînin. Helbesta (Xanim tu zanî) ji (16) du malikî pêk hatiye,emê tenê pênc rêzikên du malikî li jêr bi xwendevanan bidin nasîn. Xanim tu dizanî (…… Lingê te ji bo derd û birînê me re derman Zanim bi xwe Luqman Nafiz bi xwe destê xwe li ser canê me danî Derdê me nizanî Bawer bike ser ta bi piyan derd û birîn im Frehad û Þîrîn im Îro di evîna te de wekî Ristemê Zal im Çendan ko dinalim |
|
Bixwîne... Lêkolîn |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Di bîranîna pakrewanbûna Diktor Ebdilrihman Qasimlo de |
 Hiþmend Sêxo*(Diktor Qasimlo mamosteyê gelê xwe) Diktor Ebdilrehman Qasimlo di sala (1930) de li bajarê Ormiyê li Kurdistana Îranê hatiye dunyayê , xwendina xwe ya seretayî û navîn li Ormiyê û Tehranê xwendiye , û piþtre di sala (1948an) de çûye bajarê Istenbûlê da ku xwendina xwe ya Zanîngehê tewaw bike , piþtre biryar stand ku xwendina xwe li Ewrupa tewaw bike. Dema ku ew li Istenbûlê wî nivîskar û rojnamevan "Mûse Enter" û xwendekarên kurd ên welatparêz naskirin , piþtre çû Ewrupa ji bo tewaw kirina xwendina xwe. Qasimlo li Firansa û piþtre li Tiþîkoslofakiya zanistên rêzanî û civakî xwend lê qet ji êþ û azara gelê xwe bidûr neket. |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Lêkolîn: Rola kovara (Ronahî ) di bizav û pêþketina çapemeniya Kurdî de.. Xelek:13,(hej.26.27.28) |
|
Dr.Phil:Ebdilmecît Þêxo
(1-Eliyê bitenê (çîrokbêj),2-Kûsî û rovî(Hesen Þiyar),(hej.26).3-Rovî û gor(çîrokbêj),4-Ziyareta Melîkê Misirê (Smainê Serhedî),5-Mezinê êlê Elo bî, wê îþê êlê çilo bî(Ferhadê Xerzî)6-Bêbextî( Biþarê Segman) (hej.27). Hesen Þiyar di çîroka (kûsî û rovî )de bi kurtî weha dinivîse:Carekê Kûsî û roviyek bûne destbirayên hev,kûsî ji rovî pirsî,çend hunerên te hene? Rovî got:Hezar hene û rovî ji kûsî pirsî,lê li cem te çend hûner hene ? |
|
Bixwîne... Lêkolîn |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: 50 Saliya Zinara Erebî û Dîwanxaneya Melayên Qamiþlo |
 Konê Reþ Qamiþlo bi veþartokan dagirtiye.. Gelek navdar û cegerdarên Kurd, Ereb, Siryan, Cihû û Ermen tê re derbas bûne û mora xwe li dîroka wê xistine. Kesî - wek ku pêdiviye - li dor wan ne nivîsandiye, di tariyê de mane û bûne ji veþartokên bajêrê Qamiþlo. Nivîsandina li dor bajarekî wek Qamiþlo jî, ne henek û tinaz in, ne yariyeke ku mirov sebra xwe pê bîne û çax û deme xwe pê re derbas bike. Nivîsandin berpirsyarî ye. Nivîsandin name ye. Nivîsandin ji îro û sibe re ye, nexasim ku nivîsandin, li dor bajarekî mîna Qamiþlo be. Ji ber ku hin caran ez li veþartokên Qamiþlo digerim, wan veþartokan ji zardevên pîrejin û kalemêran digirim.. Îro 24.6.2024, bi helkeftina ku 50 sal di ser Zinara Erebî re derbas dibe, bi min xweþ e we agahdarî Dîwanxaneya Melayan li Qamiþlo bikim. Ewa ku di salên 1973-1974an de li Qamiþlo çalak bû.. |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Rola kovara (Ronahî) di çand û bizava çapemeniya Kurdî de Hejmarên(23,24,25) Xelek:12 |
Dr.Phil.Ebdilmecît ÞêxoEm dikanin di hejmara (23) an de van çîrokên gelêrî bixwînin:1-Fenên dêw (çêrokbêj),2-Þeva gayê zer (Ebdilkerîm Mela Sadiq),3-Dayin(Biþarê Segman),4-Memê Alan,Mem û Zîn (Celadet Bedirxan),lê emê di vir de tenê li ser van du çîrokên duhatî rawestin:1-Fenê Dêw.2-Þeva gayê zer. Çîrokbêj di çîroka (fenên dêw) de dinivîse:Di demekê de;kurek mirovekî kor hebû,mirovê kor li parsê digeriya,rojekê ew ji gundan vedigeriya û ew li ser rê ve di newalekî de û li ber zinarekî rûniþt,lê di zinêr de derîk vebû, dêwekî serê xwe di deriyê re derxist û ji mêrik pirsî,tu li vir çi dikî ? |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Bîranînên Jineke Kurd |
|
 Ezîz XemcivînFewziya Qiço di temenê heftê saliya xwe de û di rewþewke valabûn û tenêtiya li havîbûnê hinek bîranînên xwe û serbûriyên demên corbicor nivîsandine, hem jî di pirtûkeka piçûk de belav kirine. Þad im, bi rastî jineka Kurd bi temen mezin dest bi nivîsandinê bike û pirtûkekê jî çap bike. Fewziya xan ew bîranîn li gora zanîna xwe bi hest û dilîniya dêyekê hûnandine. Fewziya bi þêweyê civatî axaftin li pey axaftinê rêz kiriye, dibe jî ezmûneya wê ya nivîsînê hêj nû ye, çendîn mirov di nivîsandinê de kûr biçe ewqasî dê karibe bêtir bide.. |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Lêkolîn: Þiroveyeke kurt bo helbesta „Ez te dixwazim a Hilde Domîn. (Hîldê Domîn) |
|
 Tengezarê MarînîDi xwendina yekem ya vê helbestê de, rasterast peyv an têgeha AZADÎ li nav hiþê me dide. Dibe di van deman de û di dema ku azadî tête bisînorkirin, Azadî wek silogan tête bilindkirin. Her weha mîna helbesteke evînê diyar dibe, ji ber Hilde Domîn bi derbirîna hestên xwe bi þêweyekî vekirî naskirî ye. Azadî pir dergehên din ên þirovekirinê bo xwêner vedike. Hilde Domin bi xwe jî, helbestvaneke cihû bû û di dema Naziyan de, reviya û li komara Dimînîkan bi cih bû, û navê xwe Domîn ji wir jî wergirt. Hilde Domîn helbestvaneke di jiyana xwe de, ji bo hemî cureyên azadiyê xebat û têkoþîn kir. |
|
Bixwîne... Lêkolîn |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gotar: Di 32 Saliya Rewþen Bedirxan de, Gotinek |
 Konê Reþ Îro (01.06.2024), 32 sal di ser Koçkirina Rewþen xanim Bedirxan re derbas dibe, bi min xweþ e ez van kar û xebatên wê bi we bidim naskirin: Mîrzade Rewþen Bedirxan wek rewþenbîreke Kurd a jin; ew yekemîn jina kurd e ku bi elfabeya Kurdî latînî nivîsandiye û alîkarî bi kurmamê xwe Mîr Celadet Bedirxan re kiriye.. Nexasim di kovara Hawar de. Hem jî bi navtêdan û dehifdana wê û Mîr Celadet, nivîskarên wek Cegerxwîn, Osman Sebrî, Qedrî Can hatine holê.. Di sala 1955an de bi Dr. Nûredîn Zaza, Osman Sebrî, Dr. Nûrî Dersimî, Hemîdê Hecî Derwêþ komeleyeke bi navê (Komela Vejandina Çanda Kurdî), li Þamî damezirandine.. Û ew yekemîn jina Kurd e di astê Kurdistanê û sirgûnê de, ku di sala 1955an de, rêveberiya dibistana (Leyla Elexyeliye), li Þamê kiriye.. Û yekemîn jina Kurd e ku di sala 1957an de, li paytexta Yûnan/ Atina Ala Kurdistanê a Rengîn di konferansa dijî imperialismê de bilind kiriye: |
|
Bixwîne... Gotar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Lêkolîn: Rola kovara Ronahî di çand û bizava çapemeniya Kurdî de (Xelek 11) (hejmarên 20.21.22) |
Dr.Phil.Ebdilmecît ÞêxoDi van hejmarên jorîn de;em dikanin van çîrokên gelêrî bixwînin:1-weyna rovî li rovî(çîrokbêj),2-jin û mêr û çîroka marekî Fêris(wergerandin ji Êngilîzî)(?),3-Conî û Cimêma(wergerandin ji Êngilîzî(?)4-Diz û dûvê kerê wergerandin ji Êngilîzî(?). 5-Fermana gur (Sibhiyê Diyabekirî)(hej.20). Em di hejmara (20 )ê de dixwazin tenê li ser du çîrokên gelêrî rawestin: Çêrokbêj di çêroka(weyna rovî li rovî) de weha dinivîse:Gundek xerap hebû;tê de dîkek û tajîk hebûn,carekê dîk çû ser dîwarekî û li wir bang da,lê roviyek nêzîkî wî jî hebû û ewî dengê dîk bihîst û bi dîkê re got:Muxtar! Were min qonax bike!Dîk ji rovî re got:Hema li piþt dîwêr gizîr heye,ewê te qonaxî bike,rovî kêf kir,ewî got:Belkî li piþt dîwêr mirîþk hene,lê ya rastîn li piþt dîwêr tajî razaye,gava rovî giha cem tajiyê,ewî dît ko melekmot li wir paldaye,rovî bazda û ew kete qulekê,ewî dît ku roviyek din di wê qolê de heye,lê roviyê ku di qolê de bi wî re got:Ha bira çi bêhnefiþk li te ketiye? |
|
Bixwîne... Lêkolîn |
|
|
|
|
|
|
|
|
Ebdûlazîz Qasim
Helbestvan û nivîskara Kurdistanî Mizgîn Hesko û bi berhemeke wêjeyî û ramiyarî nuh tête pêþbirî xwînerên zimanê Kurdî û hezkiriyên bexþan û nivîsên cuda û balkêþ.
Îbrahîm Sadiq Malazada
Leyla Reþo
Ezîz Xemcivîn
Rêber Hebûn
Konê Reþ
Ebdilbaqî Elî
Dildar Xemrevîn
Konê Reþ
Nûneratiya Yekîtiya Nivîskarên Kurdistana Sûriyê li Europayê bi hevkariya Komla Aso li bajarê Herne yê Almanyayê ahengeke taybet lidar xist ji bo rêzgirtin li çîrokên serkeftî di pêþbirka kurteçîroka kurdî.
D. Ebdulhekîm Beþar