Eskender CeiferîHilbijartinên rejîmê nêzîk dibin û bazara xapandina welatiyan jî li Îranê germ dibe. Lê neteweyên ne Fars û di seriya wan de jî Kurd, haydartir li mijarê nêzîk dibin.
Kurd her ji destpêka hatina rejîma Komara Îslamî ve, dijberên rejîmê bûne û piraniya xelkê Kurdistanê,li gir biryara partiyên siyasî qet dengên xwe nadin rejîmê.
Çalakvanên Kurdistana Rojhilat, mînaka herî berçav ya nedana azadiya neteweyan, girtin yan jî rênedan bo weþandina herî kêm 15 kovar, belavok û heftenameyên Kurdî tînin ku di serdema Hesen Rûhanî serokkomarê niha yê rejîma Îranê de hatine encamdan.
Ew amaje dikin bûdceya saziyeke navçeyî ya ser bi rêxistinên
ewlehî û îstixbaratî yên Îranê ve ku ji bûdceya çap û weþana Kurdî
zêdetir e. Tenê ew pirtûkên Kurdî û ew rojname bi bûdceya dewletê
derdikevin, yên ku di berjewendiya rejîma Tehranê de ne.
Mehmûd
Ehmedînijad jî weke Rûhanî serokkomar bû. Ne çar salan lê heþt salan.
Asta azadiyê li wî welatî herî kêm kiribû. Lê dîsa jî hin Kurd peyda bûn
beriya ku navê wî derkeve yan jî bê redkirin, bi kincên xwe yên bav û
kalan, propagende ji kesekî re kirin ku hukma darvekirina sedan ciwanên
Kurd di serdema serokkomariya wî de hatibûne dayîn.
Li vir behsa
redkirin yan jî erêkirina selahiyeta berendaman ji aliyê rejîma Komara
Îslamî ve nayê kirin. Lê belê behsa baykotê û beþdarînekirin di proseya
dengdanê de germtir e.
Opozîsyona Îranî jî, ji ya Kurdan cuda ye.
Hin ji wan baykota hikbijartinan dikin, hinek bêdeng in û hin jî beþdar
dibin. Lê partiyên Kurdî yên Rojhilat, dengekî cuda hene. Ew ji serdema
Dr. Ebdulrehman Qasimlû ve ku ji aliyê Komara Îslamî ve hate
terorkirin, hemû hilbijartinan baykot dikin. Herî dawî çar partiyên
Kurdistana Rojhilat bi bêy tevlîkirina aliyên ku netewî nîn in yan jî di
stanfina biryarê de serbixwe nîn in, di daxuyaniya xwe de di derbarê
hilbijartinên serokomarî û encûmena gund û bajarên Îranê de biryara
boykotkirinê dan. Wan aliyan ragihandin ji ber ku ev hilbijartin di
rewþeke xeyrî demokratîk û ne azad de têne lidarxistin, ewê wan boykot
bikin. Ew dibêjin ne di hilbijartiên gund û bajaran de û ne jî di ya
serokkomariyê de, beremdam bi þêweyek demokratîk neketine holê ji ber ku
selahiyeta kesên dijberî Komara Îslamî tê redkirin. Her wiha wan aliyan
ji Kurdên wî perçeyî jî xwestin ku roja hilbijartinên wî welatî neçin
ser sindoqan û dengê xwe bi kar neyinin.
Di hilbijartinên gerra
berê de, ew þeþ alî bûn ku di Navenda Hevkarî ya Partiyên Kurdistana
Îranê de beþdar bûn. Navên wan, Partiya Demokrata Kurdistana Îranê
(PDK-Î), Partiya Komunîsta Kurdistana Îranê, Komeleya Zehmetkêþanên
Kurdistanê, Hizba Demokrata Kurdistanê (HDK), Komeleya Þoreþger a
Zehmetkêþanên Kurdistana Îranê û Komele-Rêxistina Kurdistanê bûn.
Hin
partiyên biçûk jî ku di standina biryarê de serbixwe nîn in di hember
de dibêjin ew ji bo demokratîzekirina Îranê kar dikin û hêj hilbijartin
baykot nekirine lê ragihandine eger Îran derfê ji bo guhertinan pêk bîne
ewê beþdar bibin. Lê ew çar aliyên Navenda Hevkariyê ya Partiyên
Kurdistana Îranê dibêjin berendam ji fîlteran derbas bûne û ti yek ji
wan serbixwe nîn in da ku bikaribin mirovên azadîxwaz yan jî demokrat
bin.
Eger lixwekirina kincên Kurdî ji bo wan kesan tê qebûlkirin
ku propagendeyê ji bo berendaman dikin, lê bi ti awayekî ji bo jina ku
dixwast bi kincên Kurdî here Wezareta Navxwe da ku navê xwe weke
berbijêr tomar bike, nayê qebûlkirin.
Eger derxiatina stranên
Kurdî di beþa mûzîka zanîngehan de nayê qebûlkirin, lê ji bo wan
hunermendan qebûlkirî ye ku bi stranên Kurdî propagendeyê ji bo
berendamên hilbijartinan dikin.
Partiyên ku ev hilbijartin
baaykot kirine, didin xuyakirin ku take rê ji bo demokratbûna Îranê û
gihiþtina Kurdan bi mafên xwe, guhertina sîstema Îranê ye û li gor ku ew
dibêjin, di yasaya bingehîn ya wî welatî de ne mafê jinan parastî ye,
ne yê karkeran, ne jî ol û neteweyên cuda. Ew dibêjin eger em libenda
guhertineke bingehîn di çarçoveya Komara Îslamî de bin, diþubhe kesê ku
li ser kaniyeke hiþk û zuha, libenda avê ye.