Welatê me - Festîvala helbesta kurdî ya 14mîn: Xelatkirina helbestê an xelatkirina helbestvan?

Festîvala 14mîn ya helbesta kurdî li Rojavayê Kurdistanê di 30.10.2009 an de lidar ket. Gelek helbestvan beşdar bû bûn; bi xwendina helbestên xwe roja helbesta kurdî vejandin. Berî festîvalê komîta amadekar mercên xwe belav kirin, ew helbesta ko hatiye belavkirin, di festîvalê de ji bo helbestxwendinê xwediyê wê beşdar nabe. Ev merc danîne, bi mebesta ko helbestvanê xwediyê helbesta belavkirî ji komîta nirxandina berheman ve nenaskirî be. Du komîtên nirxandinê (ji bo helbesta kilasîk û nûjen) hatine damezirandin; helbest di riya emailan re hatin şandin û bê navê helbestvanan gihan her du komîtan.(wek ko min ji komîta amadekar naskir).
Ev bû çend festîval û bi taybetî ya13 û 14an, “festîvala helbesta kurdî” ji pêşbirkeke helbestî naye cudakirin. Çimkî festîval tenê bi nerîna pêşbirkekê, tê dîtin. Xelatên festîvalê di destê komîta nirxandinê de ne. Endamên wê biryarê didin, eger xwediyê helbestê pişikdar bibe an na. Dibe xwediyê wê helbesta ko ji wan re hatiye şandin; tenê ew helbesta wî hebe, an jî ji xwe re ji zimanekî din anî be, an jî hinekan jê re nivîsî be, çi dibe bila bibe, ya giring ko xwediyê wê berhemê bi biryara komîta nirxandinê beşdar dibe!
Baş e, eger wisan be, çima em ê navê festîvalê li evê girseya helbestvanan bikin? Çi festîvalên hene, eger yên film, şano, şêwekarî, helbestan… h. d li ser bingehên nav û dengiyê, berheman, xebata salan, dîwan û pertûkên nivîskaran pêk tên.
Dibe yek ne helbestvan be, lê di jiyana xwe de du-sê helbest nivîsî bin û bi yekê ji wan pişikdar bû û ew helbest hat pejirandin. Li gora gotina nivîskar Arşek Baravî yê ko bi navê komîta nirxandinê di her du festîvalan de axivî, di ya 13mîn de got 108 helbest ji wan re hatin, ji wan 38 helbest pejirandin, anko li gora pîvanên helbestiyê bûn (helbet di nerîna komîtê de).
Bi giştî eger navê “pêşbirka helbesta kurdî” li vê festîvalê bibe guncayîtir e. An jî guherînin bingehîn di kar û barê wê de bibin. Civîneke berfireh ji helbestvan û rewşenbîrên hemû dever û herêmên Rojavayê welat lidar bikeve, pilanekê ji festîvalên ko bên re deynin.
Tiştekî din bala min kişand, di van her du festîvalên dawî de, tu endamên komîta nirxandinê ji Efrîn, Kobanî, Heleb û Şam û ne helbestvanên ko hatin xelatkirin, ji wan herêman nînin. Ji bil wilo jî helbestvanên jin jî ji komîtê û xelatan bêpar bûn, gelo afrêner li van herêmên ko min bi nav kirin nînin? Gelo jineke hêja ye xelatkirinê tune bû?
Ji bo van mercên ko dibin asteng û ji bo bêtir festîval rengîn bibe, giring e hewedarî, piştgîrî, regezî, herêmayetî, cîrantî û hevaltî hîç tune bin. Komîta amadekar hemû helbestvanên ko xebateke wan ya diyar heye, ji hemû herêman vexwendî festîvalê bikin. Eger xelatkirin hebe, bila bi dadîdan be, helbestvanê xwedî ezmûneyeke helbestî yî dûr û dirêj piştguh nebe.
Ji bo mercên pêşbirka helbestê jî, eger komîta nirxandinê hewedarî li bal tune be, çi helbestvanê ko bixwaze, bila bi navê xwe yê eşkere û bi helbesta ko ew dixwaze, beşdar bibe. Çi kartêkirinê li pêşbirkê nake, mafir ko komîta nirxandinê bi xwe bawer û xwedî bawerî be. Ya din û ev jî gelekî giring e, xelatên pêşbirkê tevlî xelatên festîvalê ne bin, anko xelatên festîvalê ji yên pêşbirka helbestê cuda bibin.
Di festîvala 14mîn de tu guhdan li amadekirina cihê festîvalê ne bû bû. Çend nivîs an malikên helbestî li ser dîwaran hatibûn belavkirin, hin ji wan helbestan bi tîpên erebî bûn!

Helbestvan Ciwan Nebî di derbarê komîta nirxandinê ya festîvala 13mîn de wisan nivîsî bû:
( Di komîtê de hebûn yên ku helbestê nabînin helbest ger xwîn di wê de nebe, yan ger ne ser kesine bi xwe be, û yên ku ne amede bûn ku kêlîkekê xwe bi helbesteke hinekî kûr re biwestînin jî hebûn, yên ku hîna helbestê sade dixwazin, bê nîgaş, û yên weke Xelîl Sasûnî jî hebûn, yê ku helbestê nabîne helbest ger ne be stran, lewra Sasûnî 1 ji 100 î dabû 43 helbestên bexşane_ nûjen, û bitenê û çimkî helbesta dostê me Dildar Aştî carnan û bê mebest di dawiya xwe de bi rêzbendekê hatibû wî 95 ji 100 î dabû helbesta Dildar, lê dema ku endamên komîta nirxandinê û endamên amedekirinê ew agehdarkirin ku helbesta Dildar jî helbesteke bexşane ye, Sasûnî ji ya xwe nehatibû xwar û gotibû ku ev helbest helbesteke serbest û kêşesaz e!)

Piştî festîvalê bi du-sê mehan helbestvan Dildarê Aştî helbesteke kêşesaz ji bo Xelîl Sasonî nivîsand û diyarî wî kir:
Ji bo Xelîlê Sasûnî …Helbest : Dildarê Aştî*
Ji nîhadê xwe rû dikim peyalê
ger dereng ket zanim tu barbiwêre
Çi hêjaye bi rêkim babetî te
yan diyarkim te bi xwe ji peyvê re..

Têbînî: Helbet min ev mînak anî ziman, ne ko ji nirxê helbesta Dildarê Aştî kêm dikim, berevajî helbesta wî ya di festîvala 13mîn hat pêşkêşkirin hêja ye xelatkirinê bû.

Bawer im ko gotina Ciwan Nebî li ser komîta nirxandinê ya festîvala 14mîn jî bicih û misoger dibe. Çimkî piraniya wan ji komîta nirxandina festîvala 13mîn bûn.
Encam û xelatkirina helbestvanên vê festîvalê anko ya 14mîn ez li gotara Ciwan Nebî vegerandim. Hest dibim ko gêvilî di bijartina helbestan de ji bo xelatkirinê hebû û ne dûr e jî ko ji hêla hinekan ve piştgirtinî an hevgînî hebû.

************************************************************************************