Sereke | Beşź Erebī | Beşź Çandī | Gotarekī Rźke | Erşīv

Sereke

Ger



 

 
 

Gotar: PolīTīk ū Ēand…. Kurd wek nimūne

 


Ebdilbaqî Elî

Mijara peywendiya di navbera sîyasetmedar û rewženbîran de, an jî di navbera ramyar û desthilatdaran de, ne mijareke niwe, ji mêj ve  di nivîsên rewženbîr û nivîskaran de ku nakokiya dîrokî ya di navbera rewženbîr û desthilatdaran de nîžan didin xwiya kiriye.
Dîrokê di  nava rȗpelên xwe de, gelek bûyer li ser têkiliya rewženbîr û siyasetmedar di žaristaniyên mirovatiyê yên cihê de tomar kirine, lê ev têkilî ne yekser bi xeteke rast  hatiye, belê ketiya nav xirecir û herik û herikbûnê de, li gorî xwezaya  desthilatdariyê û  îdyolojî û ramana ku rewženbîr dipejirîne hatiye ristin ȗ hȗnandin.


desthilatdarî çiqasî demokratik be, ev têkilî ewqas saxlemtir dibe û di bin desthilatdariya totalîter û dîktator de ber bi xerîbiyê ve diçe, ȗ dîrok bi mînakên ku vê yekê pižtrast dikin tijȋ ye.
Tižtê ku bi zelalî di civaka meya kurdî de tê dîtin ev e ku tevgera siyasî ya Kurd weke ku tê xwestin rewženbîrên Kurd nagirtine xwe, em dibînin ku rewženbîr ji siyasetê vekižiyane, tenê wekî žêweyek rexnegirtinê an tinazê beždar dibin, ȗ jibo têgihiștina sedemên vê yekê leza gengežeyên li ser çand û siyasetê, û pirsgirêka têkiliyên wan bi hev re, di van demên dawîn de, zêde bûye, çendȋn simȋnar hatine lidarxistin ku têde çendȋn nerȋn ȗ ramanên curbicur hatine șirovekirin ȗ gengeșe li ser çend mijaran hatiy kirin,lê vê nȋqaș ȗ gengeșeyê pîvanên xwe yên rastîn ne girtiye ȗ  encama wê ya tê xwestin ne hatiye bidestxistin, ji ber go gihandina encamên ku naveroka kûr a vê pêwendiyê bi cih bînin, nîqaž ȗ gengeșeyek têr ȗ tesel pêwȋste.
Lê ya bê guman ew e ku nerîn û raman çiqas ji hev cuda bin jî, siyasetmedar û rewženbîr di du xetên paralel de birêvediçin, tevî ku têkiliya di navbera wan de têkiliyek nezelal û tevlihev e, têkiliyeke bi guman û bêbawerî û hin caran jî bi nakokî, hebûna herduyan jî pêdiviyeke žaristanî û civakiye, xalên nakokî û rikberiyê di navbera wan de çiqas hebin jȋ, pêwȋstiya herduyan jî bi hev heye.
Sedemên dûrketina rewženbîrên kurd ji siyasetê:
 Li vir em dikarin hin sedeman bênine rojevê:
- Siyasetmedarê nexwendî û nezan her dem hest dike ku ew ji hêla rewženbîr ve di bin metirsiyê de ye Ji lewra ew hewl dide ku wî di nava partiyê de bê rol ȗ control bike, an jî wî bi rêya amûreke siyasî ji holê rake,ȗ heger ew rewženbîrekî bindest û kêmdiramet be, bi hesanî tê kontrolkirin û ew zû bi zû kedî dibe, ȗ bibe amûrek nerm ȗ mȋtinkar lihember her rewženbîrekî Rewženbîrê çalak û dilsoz di destê siyasetmedar de  bi wȋ digihêje armancên xwe û projeyên xwe pêk tȋne, ȗ rikber ȗ nehesê xwe dižikîne.                                        
- hin rewženbîr hene ku tevlî çînên civakê dibin ȗ ew bala xwe ya herî mezin didin ser pirsgirêkên gel ȗ êža belengazan ȗ çînên bêguhdan, lê di heman demê de komeke din a rewženbîran jî heye ku di navbera xwe û gižtiya gel de talde ȗ astengiyan datînin ȗ tenê guhdididin hȗnandin ȗ ristina têkiliyên pragmatîk bi rejîma desthilatdar ȗ biryarderan re Ji bo parastina destkeftiyên xwe yên elîta civakî ȗ wergirtina postên pile bilind di nav rejîma desthilatdar
de.
Çend xalên çareseriyê:
ta em bi karibin çareseriyekê ji kirîza têkiliya dinavbera rewșenbîran ȗ siyasetmedaran de bibînin em dê çend xalan destnîșan bikin:
- pêdiviya me bi têkiliyek saxlem û zelal a di navbera rewženbîr û siyasetmdard de heye, têkiliyeke temamker û înteraktîf, ku rewženbîr û siyasetmedar li hev bikin ȗ rola xwe parve bikin ȗ rewženbîr jî rola xwe ya siyasî ya aktîf bibîne,          
- serpêhatiyên mirovan li her cih û demê diyar dike dema ku îdyolojî bibe karsaz, rewženbîr dev ji ramana xwe ya resen û prensîbên xwe berdide xebata siyasî dibe bi guman ȗ tê red kirin, ji lewra  pêdiviya me bi rewženbîrekî resen ȗ rasteqîn heye ku nȗnerê wijdanê civakê be, çav ȗ nebza xelkê be, xweragir ȗ berxwedêr be, xwe ji destkeftên desthilatdarî dûr bixe, bêyî ku di birca xwe ya fîl de dûrî beždarbûna jiyana siyasî bimîne, lê di navbera wî û siyasetmedar de veqetînek hesabkirî hebe,bi aktȋv di pêșkêșkirina pirojeyên avakirin ȗ pêșxistina civakê de beșdaiyê bike, pirogram ȗ pilanên geșpêdanê saz bike, ȗ cȋbicȋkirina wan bisipêre siyasetmedaran.  
Di encam de:
Polîtîk ango siyaset cureyek çandê tê dîtin Jiber ku siyaset pêwîstî bi zanînê heye, çand ramana rênîžandana civakê ye, û siyaset jî felsefeya rêvebirina avakirina neteweyê ye,ȗ ta mirov bibe konevan ango siyasetmedar divabe bizanibe li derdora wî çi çêdibe ȗ têde têkeve peywendiyan ȗ rola xwe têde bibȋne, lê siyaset bi tena serê xwe nikare mirovekî bike kesayetek qayîm, bi bandor û xwedî rol,  ger ku ew bi zanînên mirovanî ne tijî ȗ têr be, ango li vir zanîn çêdibe, ji lewra polîtîk û çand ji aliyê zanînê ve bi hev ve girêdayî ne.
Siyaseta ku ne li ser bingehê çandê be, ji sohbetên bê wate pê ve ne tižtekî dine ango siyaseta bê zanîn û çand qerebalix ȗ lewleweke valaye, ȗ çand jȋ bi xwe nikare ji civakê dûr be, jiber ger weha be wê weke çand xwe winda bike û bê wate bibe.
Ji ber vê yekê Ji hev veqandina rewženbîr û siyasetmedar xeletiyeke mezin e, xizmeta pêvajoya rizgariya netewî û civakî nake,ȗ pêwîstî bi parve kirina rola siyasetmedar û rewženbîr heye ku konevan žert û mercên herêmî û derdorê û tižtên ku di qada navnetewleyî de diqewimin li ber çavan bigire, rewșenbîr jî bi rola težwîqkar û avadaniyê rabe, pênûsa xwe bi zelalî û bê veșartin bi kar bîne.
Rewženbîr û sîyasetmedar her du bi hev re wek baskên balindeyê ku di bilindahiyên mezin ên mirovahiyê de difire.

 
Gotar Nerīne Xwediyź Xwene
 

Puanźn Nūēeyź

Asta Dengan: 5
Bi Tevahī Deng: 1


Ji kerema xwe re kurtedemeke xwe bide vź dengdanź:

Herī baž
Pir baž
Baž
Ne xirab
Xirab

Vebijark